D vitamini, un zenginlestirmede giderek daha büyük bir rol oynuyor. Bu mikro besinin saglik için tasidigi önem daha iyi anlasilsa da un zenginlestirme programlarinda bu maddenin nasil uygulanacagi konusunda soru isaretleri söz konusu. Mühlenchemie, D vitamininin un içerisindeki ömrüyle ilgili daha fazla bilgi elde etmek için arastirmalar yapti. Buna göre, ELCOvit kapsamindaki D₃ vitamini, 12 ay depolandiktan sonra bile etkisini yitirmiyor. Bununla birlikte, un içerisinde düsük oranlarda bulunan bu vitaminin dogru sekilde tespit edilmesi için gereken tecrübeye sahip olan laboratuvar sayisi pek de yüksek degil.

Unun, D vitamini ile zenginlestirilmesine yönelik ilgi dünya genelinde artmaya devam ediyor. Halen 1 milyar kadar insanin D vitamini yetersizliginden muzdarip oldugu tahmin ediliyor. Birçok uzman, vitaminle zenginlestirilmis undan yapilan mamullerin bu sorunu gidermek için hem etkili hem de ucuz bir yöntem oldugunu ifade ediyor. Su an bes ülkede unun D vitaminiyle zenginlestirilmesi zorunlu. Mogolistan da bu konuda adim atmaya hazirlaniyor.

Mühlenchemie, bu süreçlerde degirmencilik sektörüne destek veriyor ve bölgedeki sartlara ve düzenlemelere göre ayarlanmis kaliteli premikselerle degirmenlere yardimci oluyor. Un zenginlestirme uygulamalarina yeni katilan D vitamini ile ilgili pratik çalismalarin sayisi az. Bununla birlikte, Mühlenchemie’nin Stern Teknoloji Merkezi’ndeki Ar-Ge departmaninda çesitli testler yapilmaya baslandi. D₃ vitamininin firinlanma özellikleri ile ekmek ve bisküvi üretimindeki aktivite kaybi ile ilgili arastirmalarin ilk sonuçlari 2018’de elde edildi. Arastirmacilar ve uygulama teknolojisi uzmanlari su anda çalismalarini una yogunlastirmis durumda. Yagda çözünen mikro besinin zenginlestirilmis un depolandigi sirada fonksiyonel özelliklerini kaybedip etmeyecegi tespit edilmeye çalisiliyor.

ELCOvit D₃ 100 Testleri

Test amaciyla, Tip 405 bugday unu 0.025 mg/kg ELCOvit D₃ 100 ile zenginlestirildi ve 40°C sicaklikta ve yaklasik %50 - 60’lik bagil nemin bulundugu ortamda depolandi. Mühlenchemie’nin sagladigi hammadde, püskürtme ile kurutulmus ve oksidasyona karsi tokoferol ile stabilize edilmis kolekalsiferol (vit. D₃ vitamini) idi. Numuneler; üç, alti ve on iki ay sonra analiz edildi.

Arastirmada, tatmin edici sonuçlar elde edildi. D₃ vitamininin, 1 yil depolandiktan sonra bile aktivitesini hiç kaybetmedigi belirlendi. Test süresince eklenen kolekalsiferol miktari sabit kaldi. Yani ELCOvit hammaddesi, un zenginlestirme programlarinda kullanilabilecegini kanitlamis oldu.

Zayif Nokta: Analiz

Mühlenchemie ekibi, bu arastirmayi yaparken beklenmedik zorluklarla karsilasti. Proje sirasinda, un içerisinde D vitamininin dogru sekilde ölçülmesinin büyük bir sorun oldugu ortaya çikti. Çünkü eklenen mikro besin miktari çok düsüktü. Kantitatif tespit konusunda meshur ve akredite laboratuvarlar bile yetersiz kaldi. Mühlenchemie’nin talep ettigi analiz sonuçlarinda büyük dalgalanmalar söz konusuydu ve D vitamininin etkisinin ne ölçüde kaybolduguna dair güvenilir sonuçlara ulasilmasi mümkün degildi.

Un analizi üzerinde uzmanlasan bir enstitü ise kolekalsiferol miktarini hassas sekilde belirlemeyi basardi. Bu sayede, ELCOvit D₃ 100 maddesinin raf ömrü konusunda güvenilir bir degerlendirme yapilmasi mümkün hale geldi. Ancak dünya genelinde bu ölçüde yüksek deneyime sahip olan laboratuvarlarin sayisi çok az.

Orani Tespit Için Basitlestirilmis Prosedür

Buna ragmen, un içerisindeki D₃ vitamini oranini tespit etmek yine de mümkün. Mühlenchemie’nin önerdigi alternatif prosedür, hassas maddenin un yerine premiks içerisindeki oraninin tespit edilmesini öngörüyor. Konsantre premiks içerisindeki D₃ vitamini üstel formda oldugu için kantitatif tespiti de daha kolay oluyor. Ayrica, mikro besin premiksi bugday unu içermedigi için analizin dogruluk orani da artmis oluyor.

Ilk sefer için zenginlestirilmis undan alinan örnek analiz edildi ve premiksteki vitamin içerigiyle uyumlu oldugu belirlendi. Ardindan pratik bir degisiklik yapildi ve referans madde olarak kolekalsiferol yerine demir ya da çinko gibi basla bir premiks bileseni kullanildi. Çünkü bu mineraller daha yüksek oranlarda bulunuyor ve laboratuvarlar tarafindan çok daha kolay bir sekilde ölçülebiliyor.

Unda yeterli ve sabit zenginlestirmeyi saglama adina mikro besin premikslerinin çok yüksek oranda homojenlige sahip olmasi bir zorunluluk. Bu açidan da demir ve çinko degerleriyle yapilan ölçüm kolekalsiferol miktarini belirlerken güvenilir bir sonuç veriyor. Seçilen mineralin orani önceden belirtilen araliktaysa, premiks içerisinde gereken miktarda D₃ vitaminin bulundugu sonucuna variliyor.

Referanslar

• ¹Spatial Epidemiology of Vitamin D Status in Mongolia, Environmental Epidemiology, October 2019.
• ²A Review of the Potential Benefits of Increasing Vitamin D Status in Mongolian Adults through Food Fortification and Vitamin D Supplementation. Nutrients. 2019 Oct.